Chỉ còn vỏn vẹn 20 ngày nữa là kỳ thi tốt nghiệp THPT quốc gia diễn ra, một thông tin “sét đánh ngang tai” đã khiến hàng ngàn thí sinh định hướng vào khối ngành xã hội phải “đứng ngồi không yên”, thậm chí bật khóc vì hoang mang. Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia Hà Nội) – một trong những trường đại học top đầu về khối ngành xã hội, đã bất ngờ bỏ tổ hợp C00 (Văn, Sử, Địa) ở 17 trên tổng số 28 ngành đào tạo. Thay vào đó là các tổ hợp có môn Tiếng Anh. Quyết định này được đưa ra vào thời điểm “nước rút”, đẩy nhiều sĩ tử vào thế “tiến thoái lưỡng nan”, đứng trước nguy cơ vỡ mộng đại học.
Cơn ác mộng mang tên “bỏ khối C00”: Nỗi đau của những sĩ tử gắn bó với Văn, Sử, Địa
Nguyễn Thị Loan, nữ sinh đến từ Nam Định, đã trải qua một đêm mất ngủ triền miên. Loan đặt mục tiêu rõ ràng từ đầu: ngành Quản trị Dịch vụ du lịch và Lữ hành của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, và đã “ăn ngủ” cùng khối C00 suốt mấy năm qua, có những đêm miệt mài học đến 1h sáng. Giờ đây, mọi công sức có nguy cơ “đổ sông đổ biển” khi ngành học mơ ước của em chính thức “loại bỏ” C00. “Em hoang mang lắm và chưa biết phải như thế nào. Những ngành em xác định ngay từ đầu thì bỏ hết khối em học”, Loan nghẹn ngào chia sẻ. Cảm giác của nữ sinh lúc này không khác gì “ngồi trên đống lửa”.
Loan không phải là trường hợp cá biệt. Phạm Thị Linh ở Bắc Giang cũng “vừa sốc vừa buồn phát khóc”. Linh ấp ủ giấc mơ vào ngành Tâm lý học và Quan hệ công chúng của USSH từ lâu, và đã theo dõi sát sao đề án tuyển sinh qua từng năm. Với chương trình phổ thông mới, mỗi thí sinh chỉ được chọn 4 môn để ôn thi, và Linh đã “đặt cược” tất cả vào khối C00. “Bây giờ đã đăng ký thi tốt nghiệp xong nên việc thay đổi khối gần như là không thể nữa. Chúng em bất lực mà tâm trạng cũng đi xuống rất nhiều”, Linh chua xót nói.
Những dòng tâm sự tràn ngập sự thất vọng, chán nản xuất hiện dày đặc dưới các bài đăng trên fanpage của trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn và các diễn đàn ôn thi. Đây là điều dễ hiểu, bởi USSH vốn là “cái nôi” của khối ngành xã hội, với những ngành “hot” như Báo chí, Quan hệ công chúng, Đông phương học từng có điểm chuẩn C00 suýt soát 30 – mức cao nhất cả nước. Việc thay đổi đột ngột này không chỉ gây khó khăn về mặt học thuật mà còn ảnh hưởng nặng nề đến tâm lý của các em, những người đang ở giai đoạn nước rút, cần sự tập trung cao độ nhất.
Lời hứa “treo đầu dê bán thịt chó”? Thí sinh “bất lực” vì đề án ra quá muộn
Đoàn Thanh Hải, nam sinh đến từ Phú Thọ, tỏ rõ sự bức xúc. Hải cho biết, các em là khóa học đầu tiên theo chương trình phổ thông mới, đã phải trải qua không ít khó khăn để thích nghi với cách học, cách thi mới. Giờ đây, lại tiếp tục phải đối mặt với một cú sốc tâm lý lớn.
Đặc biệt, Hải chia sẻ rằng hồi tháng 3, khi tham dự Ngày hội tuyển sinh tại Đại học Bách khoa Hà Nội, em đã hỏi trực tiếp các cán bộ tuyển sinh của USSH và nhận được câu trả lời rằng các ngành như Báo chí, Quan hệ công chúng vẫn sẽ giữ khối C00. Chính vì sự đảm bảo này mà Hải đã hoàn toàn yên tâm ôn tập theo hướng C00. “Giờ trường đưa ra đề án quá muộn, muốn ‘quay xe’, đổi khối, đổi môn cũng không thể kịp nữa”, Hải nói trong sự tuyệt vọng.
Đây không chỉ là vấn đề của một vài cá nhân mà là nỗi niềm chung của hàng ngàn thí sinh. Sự thay đổi vào thời điểm “nước sôi lửa bỏng” này khiến nhiều em cảm thấy bị “phản bội” lời hứa, bị đặt vào thế bị động và không có cơ hội xoay sở. Niềm tin vào các thông tin tuyển sinh chính thức cũng bị lung lay nghiêm trọng.
Lý do “củ chuối” từ phía nhà trường: “Chiến lược quốc tế hóa” hay sự thiếu tầm nhìn?
Trước làn sóng phản ứng dữ dội của thí sinh và phụ huynh, PGS.TS Đặng Thị Thu Hương, Phó hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, đã lên tiếng giải thích. Bà Hương cho biết, đây là năm đầu tiên kỳ thi tốt nghiệp THPT theo chương trình giáo dục phổ thông 2018. Theo quy định của Bộ Giáo dục và Đào tạo, thí sinh sẽ thi bắt buộc Ngữ văn, Toán, cùng hai môn tự chọn.
Bà Hương khẳng định việc tăng cường lựa chọn các tổ hợp D14 (Văn, Sử, Anh), D15 (Văn, Địa, Anh), D01 (Toán, Văn, Anh), D66 (Văn, Giáo dục công dân, Anh)… là “trên cơ sở định hướng đổi mới về các môn thi THPT, theo yêu cầu tuyển sinh của từng ngành và chuẩn đầu ra ngoại ngữ của Bộ Giáo dục”. Ngoài ra, bà còn nhấn mạnh rằng “việc này còn nhằm thực hiện chiến lược quốc tế hóa các chương trình đào tạo”.
Tuy nhiên, lời giải thích này khó thuyết phục được số đông. Việc “định hướng đổi mới” và “quốc tế hóa” là cần thiết, nhưng cách thức và thời điểm triển khai lại quá đột ngột, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hàng ngàn thí sinh. Nếu đây là một chiến lược dài hạn, tại sao không có lộ trình rõ ràng, công bố sớm hơn để các em có thời gian chuẩn bị, thích nghi? Việc “đẩy” thí sinh vào tình thế phải ôn thi các môn ngoại ngữ chỉ trong vòng chưa đầy một tháng, trong khi các em đã dành nhiều năm để ôn C00, là một điều phi lý và bất công.
Ông Nguyễn Anh Tuấn, Trưởng Ban Đào tạo và Công tác sinh viên, Đại học Quốc gia Hà Nội, cũng cho hay cơ sở này chỉ ra hướng dẫn chung với các trường thành viên, và việc lựa chọn tổ hợp nào do trường chủ động. Ông Tuấn biện minh về thời điểm công bố là “phù hợp với quy định của Bộ”, bởi Quy chế tuyển sinh đại học 2025 nêu rõ các trường phải công bố thông tin tuyển sinh trước khi mở đăng ký dự tuyển đợt đầu ít nhất 30 ngày (năm nay, thí sinh đăng ký nguyện vọng xét tuyển đại học từ 16/7 đến 28/7).
Tuy nhiên, “phù hợp quy định” chưa chắc đã là “phù hợp thực tế”. Việc công bố thông tin sát ngày thi tốt nghiệp THPT, sau khi thí sinh đã hoàn tất đăng ký môn thi tự chọn, cho thấy sự thiếu quan tâm đến tâm lý và lộ trình học tập của học sinh. “Đúng quy định” nhưng lại “sai thời điểm”, gây ra hệ lụy nghiêm trọng cho hàng ngàn học sinh.
Hệ quả khôn lường: Thí sinh “bỏ cuộc”, giảm chất lượng đầu vào?
Quyết định này của USSH có thể gây ra nhiều hệ quả khôn lường:
- Tâm lý hoang mang, chán nản: Nhiều thí sinh sẽ mất đi động lực ôn tập, ảnh hưởng đến kết quả thi tốt nghiệp THPT.
- Thiếu công bằng: Những thí sinh đã dồn sức ôn tập C00 sẽ chịu thiệt thòi lớn so với những em đã định hướng các tổ hợp có tiếng Anh từ sớm.
- “Bỏ cuộc”: Một số thí sinh có thể sẽ từ bỏ ước mơ vào USSH, tìm kiếm các trường khác hoặc thậm chí là bỏ ngang việc ôn thi đại học vì quá áp lực.
- Giảm chất lượng đầu vào: Việc thay đổi đột ngột tổ hợp xét tuyển có thể khiến số lượng hồ sơ nộp vào 17 ngành này giảm sút, hoặc thu hút những thí sinh không thực sự mạnh về các môn tiếng Anh, ảnh hưởng đến chất lượng đầu vào của trường.
- Suy giảm uy tín: Quyết định thiếu hợp lý về thời điểm và cách thức công bố có thể làm giảm sút uy tín của USSH trong mắt thí sinh và phụ huynh.
Năm 2025, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn dự kiến tuyển 2.650 sinh viên vào 28 ngành, tăng 350 so với năm trước. Ba phương thức tuyển đầu vào gồm xét tuyển thẳng; xét kết quả thi đánh giá năng lực HSA và xét điểm thi tốt nghiệp THPT 2025. Thí sinh đạt giải trong các kỳ thi học sinh giỏi quốc gia hoặc cấp tỉnh hay có điểm thi SAT được cộng điểm khuyến khích. Thí sinh có chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế được quy đổi sang điểm thi môn này nếu muốn.
Với việc loại bỏ C00 ở các ngành trọng điểm, điểm chuẩn của USSH năm nay chắc chắn sẽ có nhiều biến động. Năm ngoái, điểm chuẩn của Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn là 22,95-29,1, cao nhất là ngành Quan hệ công chúng ở tổ hợp C00. Việc dịch chuyển sang các tổ hợp có tiếng Anh có thể khiến những ngành này trở nên khó khăn hơn với những thí sinh thuần C00, và mở ra cơ hội cho những thí sinh có năng lực ngoại ngữ tốt.
Kiến nghị và giải pháp: Đâu là lối thoát cho thí sinh?
Trước tình hình này, có một số kiến nghị và giải pháp cần được xem xét để giảm thiểu thiệt hại cho thí sinh:
- Từ phía Bộ Giáo dục và Đào tạo: Cần có quy định chặt chẽ hơn về thời điểm công bố đề án tuyển sinh, yêu cầu các trường phải công bố sớm hơn, đặc biệt là các thay đổi về tổ hợp xét tuyển, để thí sinh có đủ thời gian chuẩn bị.
- Từ phía Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn:
- Cân nhắc lùi thời hạn áp dụng quy định mới về tổ hợp xét tuyển sang năm 2026 để thí sinh khóa 2025 không bị ảnh hưởng.
- Hoặc bổ sung thêm các tổ hợp truyền thống (như C00) trong năm nay, song song với các tổ hợp mới, để tạo điều kiện cho thí sinh đã ôn luyện.
- Tổ chức các buổi tư vấn, định hướng rõ ràng, minh bạch cho thí sinh, giúp các em hiểu rõ hơn về sự thay đổi và có phương án dự phòng.
- Từ phía thí sinh:
- Bình tĩnh và tìm hiểu kỹ: Dù hoang mang, nhưng hãy giữ bình tĩnh. Nắm rõ thông tin chính xác về các ngành học đã thay đổi tổ hợp, các tổ hợp mới được chấp nhận.
- Đánh giá lại năng lực: Xem xét lại điểm mạnh của bản thân ở các môn khác ngoài Văn, Sử, Địa, đặc biệt là Tiếng Anh. Nếu có khả năng học nhanh, có thể thử sức với các tổ hợp mới.
- Tìm kiếm các trường khác: Đặt thêm nguyện vọng vào các trường đại học khác có ngành học tương tự và vẫn giữ tổ hợp C00. Đây là phương án an toàn nhất để đảm bảo có “đầu ra” đại học.
- Tham khảo ý kiến giáo viên, tư vấn tuyển sinh: Họ có thể đưa ra những lời khuyên hữu ích dựa trên năng lực và nguyện vọng của bạn.
- Duy trì tâm lý ổn định: Điều quan trọng nhất lúc này là không để những thông tin tiêu cực ảnh hưởng đến việc ôn thi tốt nghiệp THPT. Dù có bất cứ thay đổi nào, điểm thi tốt nghiệp vẫn là cơ sở quan trọng nhất để xét tuyển đại học.
Quyết định bỏ khối C00 ở nhiều ngành của USSH đã tạo ra một cú sốc lớn, làm dấy lên những lo ngại về sự thiếu linh hoạt và thấu hiểu từ phía các trường đại học. Hy vọng rằng, các bên liên quan sẽ sớm có những điều chỉnh hợp lý để giảm thiểu thiệt hại cho thế hệ học sinh đang phải đối mặt với nhiều áp lực này. Mọi ánh mắt đang đổ dồn về USSH và Bộ Giáo dục và Đào tạo, chờ đợi một giải pháp công bằng và nhân văn hơn cho tương lai của hàng ngàn sĩ tử.
