Trong chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2023, có một câu hỏi đã gây tranh cãi, khiến dân mạng chia thành hai phe ủng hộ hai đáp án khác nhau.
Cụ thể, câu hỏi đặt ra trong phần thi đích của chung kết là: “Thủy tinh lỏng được sử dụng để chế tạo keo dán thủy tinh, sứ và nhiều ứng dụng khác. Bạn hãy cho biết thủy tinh lỏng là dung dịch đậm đặc của 2 hợp chất nào (nêu công thức phân tử)?” dành cho thí sinh Nguyễn Trọng Thành. Ban đầu, anh ta trả lời là “Na2SiO3 và K2SiO3,” sau đó đã sửa thành “Natri Silicat và Kali Silicat.”
MC của chương trình đã ghi nhận câu trả lời cuối cùng của Trọng Thành (“Natri Silicat và Kali Silicat”) và cho rằng đây không phải là câu trả lời đúng, và quyền trả lời được chuyển sang thí sinh khác. Ngay lúc đó, Nguyễn Việt Thành đã nhanh chóng nhấn chuông và trả lời là: “Na2SiO3 và K2SiO3.”
Theo MC, Trọng Thành đã không đọc câu hỏi kỹ, vì câu hỏi yêu cầu nêu công thức phân tử nên câu trả lời cuối cùng của anh không đúng. Tuy nhiên, Trọng Thành đã phản biện, cho rằng câu hỏi chỉ yêu cầu chỉ ra hai hợp chất nào, nên anh có thể nêu tên chúng mà không cần đưa ra công thức phân tử. Sau khi nghe giải thích của Trọng Thành, đại diện ban cố vấn đã đồng ý với ý kiến này.
Tuy nhiên, Việt Thành cũng đã phản biện và cho rằng nếu câu hỏi yêu cầu nêu tên và công thức thì không cần chú thích bằng dấu ngoặc đơn, và nếu có chú thích thì phải đưa ra công thức phân tử đúng. Đại diện ban cố vấn thì cho rằng việc nêu tên hoặc công thức đều đủ ý nghĩa và chú thích bằng dấu ngoặc đơn chỉ là một sự giải thích thêm.
Cuối cùng, Trọng Thành đã được tặng thêm 20 điểm.
Sau cuộc thi, câu hỏi này đã khiến dân mạng tranh cãi. Nhiều người ủng hộ ý kiến của Việt Thành, nhưng cũng có những người ủng hộ quan điểm của Trọng Thành, và có ý kiến cho rằng câu trả lời phải là đúng hoặc sai, không thể “tôi nghĩ là” như giải thích của đại diện ban cố vấn.
Câu hỏi khác cũng đã tạo ra tranh cãi, khi thí sinh Nguyễn Minh Triết không thể trả lời. Quyền trả lời đã được chuyển cho thí sinh Lê Xuân Mạnh, người trả lời đúng bằng việc trích dẫn câu thơ “Chẳng biết ba trăm năm lẻ nữa/ Người đời ai khóc Tố Như chăng?” từ bài thơ “Độc Tiểu Thanh Ký” của Nguyễn Du.
MC chương trình đồng ý với câu trả lời của Xuân Mạnh và anh đã được cộng thêm 30 điểm.
Tuy nhiên, Trọng Thành đã nhanh chóng phản biện, cho rằng nếu câu hỏi yêu cầu trích dẫn câu thơ của Nguyễn Du, thì phải đọc nguyên văn bản gốc tiếng Hán (“Bất tri tam bách dư niên hậu/ Thiên hạ hà nhân khấp Tố Như”), không thể đọc bản dịch vì có nhiều bản dịch khác nhau. Đại diện ban cố vấn lại cho rằng bài thơ “Độc Tiểu Thanh Ký” rất nổi tiếng và được dạy trong chương trình phổ thông, nên câu trả lời có thể dựa trên nguyên văn bản gốc hoặc bản dịch nghĩa.
Cuối cùng, câu hỏi này cũng đã khiến dân mạng tranh cãi, với nhiều người đồng tình với quyết định của ban cố vấn và câu trả lời của Xuân Mạnh, trong khi có ý kiến cho rằng giải thích của ban cố vấn không thuyết phục, và tranh biện của Trọng Thành là hợp lý.
Chung kết Đường lên đỉnh Olympia 2023 đã chứng kiến sự xuất hiện của những phản biện trực tiếp từ các thí sinh với MC và ban cố vấn chương trình. Điều này cho thấy rằng giới trẻ ngày nay đã trang bị cho bản thân tư duy phản biện, sử dụng kiến thức và lý lẽ để đưa ra quan điểm của họ và bào chữa cho nó.
Từ những phản biện của các thí sinh trong chung kết, hy vọng có thể thúc đẩy các bạn trẻ suy ngẫm, quan tâm, rèn luyện và phát triển kỹ năng tư duy phản biện của mình. Điều này có thể giúp tạo ra một thế hệ trẻ không còn yếu đuối trong khả năng phản biện, như những quan điểm trước đây đã nêu ra.
Ngoài ra, các phản biện của Trọng Thành và Việt Thành có thể đánh thức sự chú ý của ban tổ chức chương trình Đường lên đỉnh Olympia đến việc cải thiện việc ra đề thi, để tránh việc có câu hỏi và đáp án gây tranh cãi như đã xảy ra.
Cuối cùng, chúng ta hãy chúc mừng chiến thắng của thí sinh Lê Xuân Mạnh từ Trường THPT Hàm Rồng, tỉnh Thanh Hóa, và hy vọng rằng sự tranh cãi trong cuộc thi này sẽ góp phần nâng cao chất lượng và công bằng của cuộc thi Đường lên đỉnh Olympia.
