Tuyển sinh lớp 1 lớp 6 từ 2026 học sinh sẽ được phân trường theo vị trí nhà ở

Từ năm học 2026–2027, toàn bộ hệ thống giáo dục phổ thông tại Việt Nam sẽ thay đổi hình thức tuyển sinh vào lớp 1 và lớp 6. Theo đó, học sinh sẽ được phân vào trường gần nơi ở nhất, thay vì phân tuyến dựa trên địa giới hành chính như trước đây. Thay đổi này được kỳ vọng sẽ giảm thiểu tình trạng học trái tuyến, “chạy trường”, đồng thời tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh và phụ huynh.

1. Tuyển sinh lớp 1, lớp 6 thay đổi toàn diện từ năm 2026

Hiện tại, việc phân tuyến tuyển sinh đầu cấp (lớp 1, lớp 6) tại các địa phương chủ yếu dựa vào địa giới hành chính – cụ thể là theo phường, xã nơi thường trú hoặc tạm trú. Tuy nhiên, hình thức này tồn tại nhiều bất cập như:

• Tình trạng học sinh học xa nhà, mất nhiều thời gian đưa đón.

• Phụ huynh cố tình “chạy” hộ khẩu để xin học trái tuyến.

• Một số trường bị quá tải, trong khi trường gần nhà lại thiếu học sinh.

Từ năm học 2026–2027, phương án tuyển sinh mới sẽ chính thức được áp dụng trên toàn quốc: học sinh sẽ được phân trường dựa trên khoảng cách thực tế từ nhà đến trường. Cách làm này sử dụng công nghệ bản đồ số (GIS – Geographic Information System), giúp xác định chính xác vị trí cư trú và tính toán trường học gần nhất.

2. “Nhà gần trường” – Cách tiếp cận mới, hợp lý và công bằng hơn

2.1. Phân tuyến theo bản đồ số GIS – Không còn “mập mờ” hộ khẩu

Thay vì xét tuyển theo hộ khẩu hoặc tạm trú như trước đây, từ 2026, học sinh sẽ được xét tuyển theo vị trí thực tế nơi cư trú – tức là nơi ở thật, không cần sổ hộ khẩu. Nhờ áp dụng hệ thống GIS, nhà trường và ngành giáo dục sẽ xác định được trường gần nhất, phù hợp nhất để phân bổ học sinh.

2.2. Mỗi học sinh – một chỗ học đúng tuyến gần nhà

Không còn cảnh “xin xỏ” cho con học trường điểm, không còn tốn kém thời gian đi học xa, học sinh sẽ được học đúng tuyến, đúng vị trí thuận tiện nhất. Điều này tạo ra sự công bằng cho tất cả và hạn chế hiện tượng dồn học sinh vào một số trường nổi tiếng.

2.3. Phân bổ đồng đều, giảm áp lực cho trường “hot”

Khi các em được học đúng trường gần nhà, những trường công lập trung tâm sẽ không còn bị quá tải. Điều này giúp chất lượng dạy và học đồng đều hơn giữa các khu vực, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông trên diện rộng.

3. TP.HCM – “người tiên phong” áp dụng từ 2023

Không đợi đến năm 2026, TP.HCM đã bắt đầu áp dụng nguyên tắc “nhà gần trường” từ năm 2023 cho tuyển sinh lớp 1 và lớp 6. Kết quả ban đầu cho thấy:

• Học sinh được bố trí học gần nơi cư trú, thuận tiện cho đưa đón.

• Hạn chế tình trạng học trái tuyến, giảm áp lực cho trường “điểm”.

• Tăng tỷ lệ học sinh đến trường đúng giờ, giảm ùn tắc giao thông.

Đặc biệt, việc sử dụng hệ thống bản đồ số GIS giúp xác định chính xác vị trí học sinh, tránh được tình trạng “khai gian địa chỉ”.

4. Hà Nội cũng bắt đầu triển khai từ 2026

Sau TP.HCM, Hà Nội đang trong quá trình hoàn thiện hệ thống GIS để áp dụng từ năm học 2026–2027. Theo lãnh đạo ngành giáo dục Hà Nội, việc áp dụng công nghệ vào tuyển sinh là xu thế tất yếu nhằm số hóa quy trình, minh bạch thông tin, và giảm thủ tục hành chính không cần thiết cho phụ huynh.

5. Những điểm khác biệt lớn so với tuyển sinh hiện tại

6. Lợi ích lâu dài cho phụ huynh và học sinh

• Tiết kiệm thời gian, công sức: Không cần lo lắng chuyện “chạy tuyến”, “xin học”, không tốn thời gian đưa đón xa nhà.

• Học gần, sống khỏe: Học sinh không phải thức quá sớm, không mệt mỏi vì đi học xa.

• Giảm chi phí cho gia đình: Không cần thuê nhà gần trường, không cần đăng ký tạm trú giả.

• Tăng tính công bằng: Mọi học sinh đều có quyền học trường gần nhà mà không cần “mối quan hệ”.

7. Thách thức khi áp dụng đồng loạt trên toàn quốc

7.1. Độ chính xác của dữ liệu dân cư

Để áp dụng thành công, ngành giáo dục và các địa phương phải phối hợp chặt chẽ trong việc chuẩn hóa dữ liệu cư trú của học sinh. Cần đảm bảo thông tin cập nhật liên tục, chính xác, không sai lệch.

7.2. Chênh lệch hạ tầng giáo dục giữa các vùng

Tại một số vùng nông thôn hoặc đô thị hóa nhanh, số lượng trường học chưa đủ để đáp ứng nhu cầu học sinh phân theo vị trí. Việc đầu tư xây dựng thêm trường học mới là điều cần thiết.

8. Giải pháp hỗ trợ thực thi

• Đẩy mạnh chuyển đổi số trong giáo dục: Các Sở GD&ĐT cần hoàn thiện hệ thống GIS tuyển sinh và liên kết với cơ sở dữ liệu dân cư quốc gia.

• Xây dựng thêm trường học ở khu vực đông dân cư: Tránh quá tải tại một số điểm nóng.

• Tuyên truyền, hướng dẫn phụ huynh: Phụ huynh cần nắm rõ nguyên tắc mới để chuẩn bị hồ sơ phù hợp.

Tương lai của tuyển sinh phổ thông Việt Nam

Việc áp dụng nguyên tắc “nhà gần trường” trong tuyển sinh lớp 1 và lớp 6 từ năm 2026 là bước ngoặt quan trọng trong công cuộc cải cách giáo dục. Đây không chỉ là một thay đổi về quy trình hành chính, mà còn là thay đổi về tư duy quản lý giáo dục, hướng đến sự minh bạch, công bằng và hiệu quả.

Nếu triển khai tốt, phương án này sẽ xóa bỏ rào cản hộ khẩu, giảm áp lực đô thị hóa, đồng thời giúp hàng triệu gia đình yên tâm về chỗ học cho con cái mà không phải vất vả lo nghĩ.