Kỳ thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2025–2026 đang đến gần, và hàng trăm nghìn phụ huynh trên khắp cả nước đang đau đầu với một câu hỏi tưởng dễ mà không hề đơn giản: Nên chọn trường THPT nào phù hợp nhất cho con?
Việc chọn trường cấp 3 không chỉ ảnh hưởng đến ba năm học sắp tới, mà còn đặt nền móng quan trọng cho sự phát triển nhân cách, định hướng nghề nghiệp và cả tương lai xa hơn của học sinh. Vậy đâu là những tiêu chí thực sự quan trọng khi phụ huynh lựa chọn môi trường học tập cho con em mình? Dưới đây là chia sẻ từ các chuyên gia giáo dục hàng đầu trong tọa đàm “Chọn trường cho con – một khởi đầu đúng, cả hành trình an tâm”.
1. Triết lý giáo dục của nhà trường – nền tảng tư duy lâu dài
PGS.TS Trần Thành Nam – Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục (ĐH Quốc gia Hà Nội) – nhấn mạnh: “Triết lý giáo dục quan trọng hơn cả cơ sở vật chất”. Điều này nghe có vẻ lạ, nhưng hoàn toàn chính xác trong bối cảnh giáo dục hiện nay.
Triết lý giáo dục là kim chỉ nam định hình mọi hoạt động giảng dạy, đánh giá và định hướng phát triển cho học sinh. Một trường học đặt trọng tâm vào trải nghiệm, rèn kỹ năng sống và khuyến khích tư duy độc lập sẽ khác hoàn toàn với trường chỉ chú trọng điểm số và thành tích.
Phụ huynh cần đặt câu hỏi: Trường này đang hướng học sinh trở thành ai? Mục tiêu giáo dục của họ là gì? Họ đào tạo con người toàn diện hay chỉ chạy theo học thuật? Từ đó, đánh giá xem triết lý đó có phù hợp với mong muốn và định hướng phát triển của con mình hay không.
2. Văn hóa học đường và mối quan hệ thầy trò – môi trường định hình nhân cách
Một trong những tiêu chí chọn trường cấp 3 ít được quan tâm nhưng lại có ảnh hưởng sâu sắc là văn hóa nhà trường. Đó là cách ứng xử giữa thầy – trò, giữa học sinh với nhau, giữa giáo viên với phụ huynh.
Bà Chu Thị Hiên – Hiệu trưởng Trường THPT Trí Đức – cho biết: “Môi trường giáo dục không chỉ là lớp học, bảng đen, phấn trắng. Nó là cả không khí trong trường, những quy tắc, giá trị đạo đức và cách nhà trường xử lý các tình huống thực tế”.
Một môi trường có văn hóa tích cực sẽ giúp học sinh cảm thấy an toàn, tự tin thể hiện bản thân, tránh xa tiêu cực và các hành vi lệch chuẩn. Phụ huynh có thể quan sát thực tế, trò chuyện với giáo viên, cựu học sinh để hiểu thêm về văn hóa trường mà mình đang cân nhắc.
3. Chương trình đào tạo – có phù hợp với năng lực và tiềm năng của con?
Chương trình học của mỗi trường THPT hiện nay không hoàn toàn giống nhau. Có trường chỉ áp dụng theo chuẩn của Bộ GD&ĐT, có trường tích hợp nâng cao, có trường theo định hướng STEM, nghệ thuật hoặc thể thao.
Phụ huynh cần xem xét: Trường này đào tạo đại trà hay cá nhân hóa? Có chương trình hỗ trợ học sinh thiên về nghệ thuật, thể thao, công nghệ không? Trường có mở các lớp chuyên, lớp chọn hay lớp quốc tế?
Nếu con bạn có năng khiếu hoặc đam mê rõ ràng, hãy chọn môi trường nuôi dưỡng được tiềm năng đó. Đừng ép con vào nơi quá sức hoặc không phù hợp với thế mạnh của trẻ.
4. Kỹ năng thế kỷ 21 – yếu tố sống còn cho công dân hiện đại
Giáo dục hiện đại không chỉ dừng lại ở kiến thức sách vở. Một trường học tốt phải giúp học sinh rèn luyện kỹ năng mềm và tư duy thế kỷ 21, bao gồm:
-
Kỹ năng kỷ luật và quản lý thời gian
-
Khả năng tổ chức công việc, giải quyết vấn đề
-
Giao tiếp, làm việc nhóm hiệu quả
-
Khả năng tự học và thích ứng nhanh
-
Sử dụng công nghệ thông minh, an toàn
PGS.TS Trần Thành Nam nhấn mạnh: “Phụ huynh cần chọn môi trường có thể rèn cho con những năng lực này, bởi dù sau này con học ngành gì, thì đó vẫn là nền tảng để thành công”.
5. Sự đồng hành giữa gia đình và nhà trường
Một ngôi trường tốt không chỉ chăm lo học sinh, mà còn kết nối chặt chẽ với phụ huynh để cùng giáo dục và hỗ trợ học sinh phát triển. Đây là yếu tố mà nhiều phụ huynh chưa quan tâm đúng mức khi chọn trường.
Bà Chu Thị Hiên cho biết: “Kể cả khi đã chọn được trường tốt, nếu không có sự đồng hành của cha mẹ, học sinh vẫn dễ bị lệch hướng. Phối hợp giữa gia đình – nhà trường là chiếc chìa khóa để đảm bảo con bạn đi đúng lộ trình học tập, phát triển cân bằng cả kiến thức và kỹ năng sống.”
Phụ huynh nên tìm hiểu mức độ tương tác giữa nhà trường với gia đình, sự minh bạch trong thông tin học tập, cách phản hồi của giáo viên… để đảm bảo mình không bị đứng ngoài cuộc.
Chọn trường: sở thích của con hay quyết định của bố mẹ?
Đây là câu hỏi khiến nhiều phụ huynh bối rối. Liệu có nên để con tự quyết? Hay cha mẹ phải dẫn đường?
Theo PGS.TS Trần Thành Nam, điều quan trọng nhất là phụ huynh cần truyền đạt mong muốn dưới hình thức gợi mở, định hướng. Nên để con được trải nghiệm, tham quan, tìm hiểu các trường trước khi quyết định. Và quan trọng hơn cả: để con tự nói ra lựa chọn, dưới sự định hướng của cha mẹ – không phải là người áp đặt.
Một khi con tự lựa chọn, các em sẽ có trách nhiệm với quyết định của chính mình, và khi gặp khó khăn, không dễ “đổ lỗi” cho bố mẹ.
Đừng để chọn trường trở thành cuộc đua điểm số
Tuyển sinh lớp 10 là bước ngoặt lớn, nhưng không nên bị biến thành áp lực hoặc cuộc đua thành tích. Việc chọn trường cấp 3 phù hợp cần dựa vào sự hiểu rõ năng lực của con, định hướng phát triển tương lai và các yếu tố thực tiễn của từng gia đình.
Một trường tốt là nơi trẻ được học an toàn, sống tử tế, rèn kỹ năng, và phát triển bản thân. Hãy để con bạn bắt đầu hành trình học cấp 3 không chỉ bằng điểm số, mà bằng sự tự tin và sự lựa chọn có trách nhiệm.
