Tuyển sinh đại học tại Việt Nam có nhiều thay đổi đáng chú ý, đặc biệt là quy định về ngưỡng đầu vào đối với các ngành học đặc thù như sức khỏe, sư phạm, và lần đầu tiên là pháp luật. Theo quy chế mới từ Bộ Giáo dục và Đào tạo (Bộ GD-ĐT), nhiều ngành học yêu cầu thí sinh phải có học lực xếp loại tốt trong cả 3 năm THPT hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 8.0 trở lên mới đủ điều kiện xét tuyển. Bài viết này sẽ phân tích chi tiết các quy định mới, những ngành học nào bị ảnh hưởng, và cách thí sinh cần chuẩn bị để đáp ứng yêu cầu tuyển sinh đại học.

1. Quy định mới về ngưỡng đầu vào tuyển sinh đại học

Thí sinh tham gia kỳ thi đánh giá năng lực

Theo thông tin từ Bộ GD-ĐT, quy chế tuyển sinh đại học và cao đẳng đã được điều chỉnh để nâng cao chất lượng đầu vào, đặc biệt với các ngành có cấp chứng chỉ hành nghề hoặc yêu cầu cao về năng lực, phẩm chất. Cụ thể, ngưỡng đầu vào được áp dụng như sau:

Ngành đào tạo giáo viên và sức khỏe (có cấp chứng chỉ hành nghề):
- Với phương thức xét tuyển sử dụng kết quả thi tốt nghiệp THPT, ngưỡng đầu vào do Bộ GD-ĐT công bố hàng năm sau khi có kết quả thi.
- Với các phương thức khác (xét học bạ, đánh giá năng lực, v.v.), thí sinh cần đạt học lực lớp 12 xếp loại từ giỏi trở lên hoặc điểm xét tốt nghiệp THPT từ 8.0 trở lên cho các ngành như Y khoa, Y học cổ truyền, Răng – Hàm – Mặt, Dược học, và các ngành đào tạo giáo viên (trừ một số ngành đặc thù).
- Đối với các ngành như Giáo dục Thể chất, Huấn luyện Thể thao, Sư phạm Âm nhạc, Sư phạm Mỹ thuật, và Giáo dục Mầm non trình độ cao đẳng, ngưỡng đầu vào thấp hơn: học lực lớp 12 từ khá trở lên hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 6.5 trở lên.
Ngành pháp luật: Lần đầu tiên, Bộ GD-ĐT áp dụng ngưỡng đầu vào riêng cho các ngành thuộc lĩnh vực pháp luật, bao gồm Luật, Luật Hiến pháp và Luật Hành chính, Luật Dân sự và Tố tụng Dân sự, Luật Hình sự và Tố tụng Hình sự, Luật Kinh tế, và Luật Quốc tế. Thí sinh cần đạt tổng điểm xét tuyển tối thiểu 60% điểm đánh giá tối đa của thang điểm, với yêu cầu đánh giá được kiến thức Toán và Ngữ văn (hoặc một trong hai môn này).

Những quy định này không chỉ áp dụng cho các phương thức xét tuyển bằng điểm thi tốt nghiệp THPT mà còn mở rộng sang các hình thức khác như xét học bạ, thi đánh giá năng lực, hoặc kết hợp các tiêu chí đặc thù của từng trường. Điều này buộc thí sinh phải có sự chuẩn bị kỹ lưỡng ngay từ những năm học THPT.

2. Các ngành học yêu cầu học lực giỏi hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 8.0

2.1. Ngành đào tạo giáo viên

Ngành sư phạm từ lâu đã có yêu cầu cao về chất lượng đầu vào, và quy định này được siết chặt hơn. Theo dự thảo của Bộ GD-ĐT, thí sinh muốn xét tuyển vào các ngành đào tạo giáo viên (trừ Giáo dục Thể chất, Sư phạm Âm nhạc, Sư phạm Mỹ thuật) phải đáp ứng một trong các điều kiện sau:

Học lực cả 3 năm THPT xếp loại giỏi trở lên.
Điểm xét tốt nghiệp THPT từ 8.0 trở lên.

Riêng các ngành đặc thù như Giáo dục Thể chất, Sư phạm Âm nhạc, Sư phạm Mỹ thuật, và Giáo dục Mầm non trình độ cao đẳng, yêu cầu thấp hơn:

Học lực lớp 12 xếp loại khá trở lên hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 6.5 trở lên.
Thí sinh đã tốt nghiệp trung cấp, cao đẳng, hoặc đại học cần đạt loại khá trở lên, hoặc nếu học lực trung bình thì phải có ít nhất 5 năm kinh nghiệm công tác đúng chuyên môn đào tạo.

Ví dụ, tại Trường Đại học Sư phạm TP.HCM, theo Tiến sĩ Huỳnh Trung Phong, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ Sinh viên và Phát triển Khởi nghiệp, các ngành sư phạm yêu cầu học lực lớp 12 loại tốt trở lên để xét tuyển. Với phương thức xét tuyển học sinh lớp chuyên, thí sinh cần có học lực lớp 12 chuyên đạt loại tốt. Đối với phương thức kết hợp kết quả học bạ và thi đánh giá năng lực chuyên biệt, thí sinh phải đạt điểm thi năng lực môn chính từ 5.0 trở lên, đồng thời đáp ứng học lực tốt hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 8.0.

2.2. Ngành sức khỏe

Các ngành thuộc lĩnh vực sức khỏe có cấp chứng chỉ hành nghề, như Y khoa, Y học cổ truyền, Răng – Hàm – Mặt, và Dược học, cũng yêu cầu ngưỡng đầu vào cao:

Học lực lớp 12 xếp loại giỏi trở lên hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 8.0 trở lên.
Một số ngành như Điều dưỡng, Y học dự phòng, Hộ sinh, Kỹ thuật phục hình răng, Kỹ thuật xét nghiệm y học, Kỹ thuật hình ảnh y học, và Kỹ thuật phục hồi chức năng có ngưỡng thấp hơn: học lực lớp 12 từ khá trở lên hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 6.5 trở lên.

Các trường đại học còn có thể đưa ra yêu cầu cao hơn quy định chung của Bộ GD-ĐT. Ví dụ:

Trường Đại học Dược Hà Nội: Với phương thức xét tuyển kết hợp học bạ và chứng chỉ SAT, thí sinh cần đạt điểm SAT từ 1.400 (ngành Dược) hoặc 1.350 (các ngành khác), đồng thời học lực cả 3 năm THPT phải đạt loại giỏi và điểm từng môn trong tổ hợp xét tuyển (lớp 10, 11, 12) không dưới 8.0.
Trường Đại học Y Dược Buôn Ma Thuột: Thí sinh xét tuyển ngành Y khoa và Dược học bằng điểm thi đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM cần đạt học lực lớp 12 loại giỏi hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 8.0, cùng với điểm thi năng lực từ 700 (Y khoa) hoặc 600 (Dược học) trở lên.

2.3. Ngành pháp luật – Yêu cầu mới

Lần đầu tiên, Bộ GD-ĐT áp dụng ngưỡng đầu vào riêng cho các ngành thuộc lĩnh vực pháp luật. Theo chuẩn chương trình đào tạo, thí sinh xét tuyển vào các ngành như Luật, Luật Kinh tế, Luật Quốc tế cần đáp ứng:

Tổng điểm xét tuyển tối thiểu đạt 60% điểm đánh giá tối đa của thang điểm.
Đánh giá được kiến thức Toán và Ngữ văn, hoặc một trong hai môn này, tùy theo quy định của từng trường.

Các cơ sở đào tạo có thể bổ sung yêu cầu về kiến thức, năng lực, phẩm chất, hoặc kinh nghiệm thực tế, nhưng phải đảm bảo ngưỡng tối thiểu này. Quy định này nhằm nâng cao chất lượng đầu vào, đảm bảo sinh viên pháp luật có nền tảng kiến thức vững chắc và phẩm chất phù hợp với ngành nghề.

3. Tác động của quy định mới đến thí sinh và các trường đại học

3.1. Đối với thí sinh

Quy định ngưỡng đầu vào khắt khe hơn buộc thí sinh phải đầu tư nghiêm túc vào việc học tập ngay từ những năm đầu THPT, thay vì chỉ tập trung ôn luyện ở lớp 12. Theo Tiến sĩ Nguyễn Quang Hưng, việc xét học lực 3 năm THPT giúp loại bỏ tình trạng “làm đẹp học bạ” và khuyến khích học sinh học đều các môn, đặc biệt là các môn văn hóa như Toán và Ngữ văn.

Những ngành như Sư phạm, Y Dược, và Pháp luật không chỉ đòi hỏi kiến thức mà còn yêu cầu năng lực và phẩm chất. Vì vậy, thí sinh cần:

Xây dựng kế hoạch học tập dài hạn: Duy trì học lực tốt hoặc giỏi trong cả 3 năm THPT.
Tham gia thi đánh giá năng lực: Nhiều trường như Đại học Sư phạm Hà Nội hay ĐH Quốc gia TP.HCM sử dụng kết quả thi đánh giá năng lực để xét tuyển, đòi hỏi thí sinh phải rèn luyện kỹ năng phân tích và giải quyết vấn đề.
Chuẩn bị hồ sơ kỹ lưỡng: Các phương thức xét tuyển sớm, xét học bạ, hoặc xét kết hợp thường yêu cầu minh chứng về thành tích học tập, chứng chỉ quốc tế (như SAT), hoặc kinh nghiệm công tác (nếu có).

3.2. Đối với các trường đại học

Các trường đại học cũng chịu áp lực nâng cao chất lượng đào tạo để đáp ứng ngưỡng đầu vào mới. Theo quy định, các trường phải:

Rà soát chương trình đào tạo: Đặc biệt với ngành pháp luật, các trường cần cập nhật chương trình để đảm bảo đạt chuẩn.
Xây dựng tiêu chí xét tuyển rõ ràng: Các trường phải công khai ngưỡng đầu vào, tổ hợp xét tuyển, và các yêu cầu bổ sung về năng lực, phẩm chất.
Tăng cường kiểm tra năng lực: Nhiều trường như Đại học Sư phạm Hà Nội tổ chức kỳ thi đánh giá năng lực (SPT) để tuyển chọn thí sinh phù hợp.

4. Lời khuyên cho thí sinh chuẩn bị xét tuyển đại học

Để đáp ứng các yêu cầu khắt khe của tuyển sinh đại học, thí sinh cần:

Học đều các môn văn hóa: Đặc biệt là Toán và Ngữ văn, vì đây là hai môn bắt buộc trong nhiều tổ hợp xét tuyển, đặc biệt với ngành pháp luật.
Kiểm tra thông tin tuyển sinh của trường: Mỗi trường có quy định riêng về ngưỡng đầu vào, phương thức xét tuyển, và các tiêu chí bổ sung. Ví dụ, Đại học Sư phạm TP.HCM yêu cầu học lực lớp 12 loại tốt, trong khi Đại học Dược Hà Nội yêu cầu điểm từng môn từ 8.0 trở lên.
Tham gia các kỳ thi đánh giá năng lực: Các kỳ thi như SPT của Đại học Sư phạm Hà Nội hoặc đánh giá năng lực của ĐH Quốc gia TP.HCM là cơ hội để thí sinh chứng minh năng lực ngoài điểm thi tốt nghiệp THPT.
Tìm hiểu chính sách ưu tiên: Một số trường như Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP.HCM cấp học bổng khuyến tài cho thí sinh có điểm thi THPT từ 26 trở lên, hoặc ưu tiên xét tuyển cho học sinh trường chuyên, năng khiếu.

Tuyển sinh đại học đánh dấu bước ngoặt với các quy định ngưỡng đầu vào khắt khe hơn, đặc biệt với các ngành Sư phạm, Sức khỏe, và Pháp luật. Yêu cầu học lực giỏi hoặc điểm xét tốt nghiệp từ 8.0 trở lên không chỉ nâng cao chất lượng sinh viên mà còn đặt ra thách thức cho thí sinh trong việc chuẩn bị hồ sơ và học tập. Để thành công, các em cần xây dựng kế hoạch học tập dài hạn, nắm rõ thông tin tuyển sinh của từng trường, và tận dụng các phương thức xét tuyển đa dạng. Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng, việc chinh phục các ngành học “khó nhằn” này hoàn toàn nằm trong tầm tay!